बिरामी बचाउने डाक्टरहरू नै मानसिक तनावको चपेटामा

नयाँ दिल्ली (ब्युरो)— रोगीहरूको जीवन बचाउने जिम्मेवारीमा खटिएका डाक्टरहरू आफैँ मानसिक तनाव र डिप्रेशनको चपेटामा परेका छन्। विशेष गरी रेजिडेन्ट डाक्टरहरू यस समस्याबाट बढी प्रभावित हुने तथ्य छिमेकी मुलुक भारतमा गरिएको एक सर्वेक्षण मार्फत सार्वजनिक भएको छ।

भारतीय राष्ट्रिय चिकित्सा आयोग (एनएमसी) द्वारा गरिएको एक भर्चुअल सर्वे अनुसार, मेडिकल शिक्षामा रहेका करिब एक तिहाई रेजिडेन्ट डाक्टरहरूले कुनै न कुनै समय आत्महत्याको सोच बनाउने गरेको पाइएको छ।

सर्वेमा ३७ हजार भन्दा बढी एमबीबीएस विद्यार्थी, स्नातकोत्तर (पीजी) रेजिडेन्ट डाक्टर र चिकित्साशास्त्रका प्राध्यापक सहभागी थिए।

ती मध्ये ४५ प्रतिशत पीजी रेजिडेन्ट डाक्टरले सातामा ६० घण्टा भन्दा बढी काम गर्नु पर्ने बताएका छन् भने ५६ प्रतिशतले त हप्तामा एक दिन पनि बिदा नपाउने गुनासो गरेका छन्। त्यस्तै, ३० प्रतिशतले पढाइको तनाव रहेको स्वीकार गरेका छन्।

मेटा एनालिसिस अध्ययनमा पनि आधा भन्दा बढी रेजिडेन्ट डाक्टरहरू कहिल्यै न कहिल्यै मानसिक तनाव वा डिप्रेसनबाट गुज्रिएको निष्कर्ष निकालिएको छ।

कम स्टाफ, बढी कार्यभार

फेडेरेसन अफ रेजिडेन्ट डाक्टर्स एसोसिएशन (फोर्डा) भारतका अध्यक्ष डा. अविरल माथुरका अनुसार अस्पतालमा डाक्टरको संख्यामा कमी भएकाले रेजिडेन्ट डाक्टरहरूलाई सातामा ७० देखि ७२ घण्टा सम्म ड्युटी गर्नु पर्ने अवस्था छ। सर्जरी, स्त्रीरोग, मेडिसिन, एनेस्थेसिया, अर्थोपेडिक र बालरोग विभागमा कार्यरत डाक्टरहरूमा कामको चाप झनै बढी हुने उनले बताए।

स्वास्थ्यकर्मी माथिको हिंसा पनि एक कारण

अल इन्डिया इन्स्टिच्युट अफ मेडिकल साईन्स  (एम्स) का पूर्व आरडीए अध्यक्ष डा. इन्द्र शेखर प्रसादका अनुसार डाक्टरहरू र स्वास्थ्यकर्मीहरू माथि हिंसा बढ्दै जानु पनि मानसिक तनावको एक मुख्य कारण बन्न थालेको छ।

वरिष्ठ चिकित्सकहरूको सुझाव

वरिष्ठ चिकित्सकहरूले डाक्टरहरूले आफ्नो व्यक्तिगत मानसिक स्वास्थ्य प्रति पनि ध्यान दिन आवश्यक रहेको बताउँदै, नियमित मनो सामाजिक परामर्श, कार्य समयको व्यवस्थापन र अवकाश सुनिश्चित गर्न प्रणालीगत सुधारको खाँचो औंल्याएका छन्।

स्वास्थ्य प्रणालीमा सुधार नगरे मानसिक रूपमा थकित डाक्टरहरूकै जीवन संकटमा पर्ने खतरा देखिएको छ। यो अवस्था दीर्घकालीन रूपमा बिरामीहरूको उपचार सेवामा समेत असर पार्न सक्ने विज्ञहरूको चेतावनी छ।