नेपालबाट सन २०३० सम्म क्षयरोग अन्त्य गर्ने स्वास्थ्य मन्त्री मोहन बहादुर बस्नेत को प्रतिबद्धता

गान्धी नगर/गुजरात(भारत)– स्वास्थ्य मन्त्री मोहन बहादुर बस्नेत ले सन् २०३० सम्ममा नेपालबाट बाट क्षयरोग अन्त्य गर्न अन्तरराष्ट्रिय समुदाय समक्ष प्रतिबद्धता प्रकट गरेका छन् ।

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) द्वारा आयोजित दक्षिण पूर्व एसिया क्षेत्रमा क्षयरोग अन्त्यका लागि दिगो, तीव्रता र नवप्रवर्तन, कार्यक्रममा नेपाली टोली सहित सहभागी स्वास्थ्य मन्त्री बस्नेतले सन २०३० सम्म मुलुकबाट क्षयरोग अन्त्य गर्ने ऐक्यवद्धता व्यक्त गरेका हुन ।

विश्वव्यापी क्षयरोग प्रतिवेदन, सन २०२१ को अनुसार दक्षिण पूर्व एसिया क्षेत्र विश्वको २६ प्रतिशत अर्थात् एक चौथाइ जनसंख्या को घर भए पनि यसले ४३ प्रतिशत क्षयरोगको भार बोक्ने गरेको छ । यो क्षेत्रमा सन २०२० मा ४३ लाख व्यक्तिहरू  क्षयरोगले बिरामी परेका थिए भने अनुमानित ७ लाख (एचआईभी र क्षयरोगको संयुक्त संक्रमण ले हुने मृत्यु बाहेक)  व्यक्तिको यो रोगले मृत्यु भएको थियो । जुन विश्वव्यापी रूपमा क्षयरोगले हुने मृत्यु को आधा भन्दा बढी हो ।

स्वास्थ्य मन्त्री बस्नेतले सम्मेलनमा विभिन्न देशका स्वास्थ्य मन्त्री र स्वास्थ्य अधिकारीको उपस्थिति रहेको सम्मेलनमा क्षयरोगको क्षेत्रमा नेपालले गरेको प्रयास र प्रतिबद्धता बारे पाँच मिनेटको प्रस्तुति समेत दिएका थिए ।

सम्मेलनका पहिलो दिन प्राविधिक सत्र र प्यानल छलफल मा राष्ट्रिय क्षयरोग नियन्त्रण केन्द्रका निर्देशक डा प्रज्ज्वल श्रेष्ठ ले ‘नेपालको सन्दर्भमा टिबी अन्त्य गर्न दिगो वित्तिय पोषण’, सम्बन्धी प्रस्तुति राखेका थिए । नेपालले ‘क्षयरोग मुक्त नेपाल पहल’ को सन्दर्भमा कसरी दिगो वित्तपोषण सुरु भएको वारे डा. श्रेष्ठले अन्तरराष्ट्रिय विज्ञ उपस्थित सम्मेलनमा आफ्नो विचार राखेका थिए ।

स्थानीय तहमा दिगो वित्तपोषण र माइक्रो प्लानिङमा नेपालले गरेको प्रयासको सम्मेलनमा प्रशंसा भएको थियो । उक्त सम्मेलनमा स्वास्थ्य मन्त्रालयका अतिरिक्त सचिव डा संगीता कौशल मिश्र, राष्ट्रिय क्षयरोग नियन्त्रण केन्द्रका निर्देशक डा प्रज्ज्वल श्रेष्ठ र स्वास्थ्य मन्त्रीका सल्लाहकार विश्वरूप खड्गा लगायत का प्रतिनिधि मण्डलको उपस्थिति थियो ।

कार्यक्रम पछि गान्धीनगर घोषणा पत्रमा हस्ताक्षर समारोह भयो । घोषणापत्रले विभिन्न सरोकारवाला हरू बिच को प्रयासको समन्वयको लागि प्रत्येक देशको उच्च राजनीतिक तहमा रिपोर्टिङ् गर्ने उच्च स्तरीय बहुक्षेत्रीय आयोग गठन गर्न र क्षयरोग र अन्य प्राथमिक रोगहरूको अन्त्य तर्फ प्रगतिको अनुगमन गर्न आव्हान गरेको छ ।

क्षयरोग सम्बन्धित उच्चस्तरीय बहुक्षेत्रीय आयोगले उत्तरदायी स्वास्थ्य प्रणाली निर्माण गर्न र विश्वव्यापी स्वास्थ्य कभरेज र स्वास्थ्य सुरक्षालाई अगाडि बढाउन समेत मद्दत गर्न सक्ने डब्लुएचओकी दक्षिण पूर्व एशिया क्षेत्रीय निर्देशक डा.पुनम खेत्रपाल सिंहले बताइन ।

घोषणा पत्र ले आगामी वर्षहरूमा क्षयरोगलाई प्रमुख प्राथमिकतामा पर्ने कार्यक्रम को रुपमा कायम राख्न र अनुसन्धान एवं नवप्रवर्तन द्वारा समर्थित दिगो र द्रुत दृष्टिकोणहरूको लागि देशहरूलाई नेतृत्व र प्राविधिक सहयोग प्रदान गर्न आव्हान समेत गरेको छ । गान्धीनगर घोषणा सेप्टेम्बर २२ तारिख सन २०२३ मा आयोजित न्यूयोर्क संयुक्त राष्ट्र महासभामा प्रस्तुत गरिने छ ।