एमआरआईको चमत्कार: डिप्रेसनको जरो बाटै उपचार, ६ महिनासम्म राहत

डिप्रेसन अर्थात् उदासी रोग (अवसाद) का गम्भीर बिरामीहरूको लागि नयाँ आशा । एमआरआई (म्याग्नेटिक रिजोनेन्स इमेजिङ्ग) प्रविधिले मस्तिष्कमा चुम्बकीय तरङ्गहरू पठाएर ६ महिना सम्म लक्षणहरू कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ । यसले उनीहरूको जीवन को गुणस्तरमा धेरै सुधार गर्न सक्छ ।

नेचर मेडिसिन जर्नलमा प्रकाशित परीक्षण (ट्र्रायल) को नतिजाले यो प्रविधिबाट उपचार गराउने बिरामीहरूमा डिप्रेसन, चिन्ता र सोचाइ कम हुने देखाएको छ ।

एउटा नयाँ एमआरआई प्रविधिले गम्भीर डिप्रेसन भएका बिरामीहरूलाई आशा दिन सक्छ । यो प्रविधिले उनीहरूको मस्तिष्कमा चुम्बकीय तरङ्गहरू दिएर लक्षणहरू कम गर्न सक्छ, त्यो पनि कम्तीमा छ महिनासम्म । यसको अर्थ डिप्रेसनबाट पीडित व्यक्तिहरूको जीवनमा उल्लेखनीय सुधार हुन सक्छ ।

यो प्रविधिलाई ‘एमआरआई न्यूरो–नेभिगेटेड ट्रान्सक्रानियल म्याग्नेटिक सिमुलेशन (टिएमएस) भनिन्छ । यसमा, बिरामीलाई बाहिरबाट उपचार दिइन्छ, जसमा उनको टाउकोको बायाँ खण्डमा चुम्बकीय तरङ्गहरू दिइन्छ । यी तरङ्गहरूले मस्तिष्कको एक विशेष भागलाई सक्रिय बनाउँछ, जुन डिप्रेसन सँग सम्बन्धित छ ।

यो उपचार पहिले पनि गरिन्थ्यो तर नयाँ प्रविधिमा विशेष कुरा यो हो कि एमआरआईको सहायताले लक्ष्यलाई अझ सटीक बनाइन्छ । यसबाट मस्तिष्कको एउटा भागलाई बारम्बार उत्तेजित गर्न सकिन्छ, जसको प्रभाव लामो समय सम्म रहन्छ।

यस परीक्षणमा २ सय ५५ बिरामीहरू लाई समावेश गरिएको थियो । जसलाई पहिले दुई पटक अन्य उपचार दिइएको थियो, तर कुनै फाइदा भएको थिएन । नयाँ प्रविधिले यी मध्ये दुई तिहाइ व्यक्तिमा सुधार देखाएको छ । जस मध्ये एक तिहाइमा लक्षणमा ५० प्रतिशत सम्म कमी आयो र एउटा पाँचौं खण्ड पूर्ण रूपमा निको भयो ।

अनुसन्धानको नेतृत्व गरेका प्राध्यापक रिचर्ड मोरिस भन्छन्,–‘यस उपचारमा राम्रो प्रतिक्रिया दिने बिरामीहरूले वर्षमा एक वा दुई पटक मात्र यस्तै उपचार गराएर आफ्नो अवस्थालाई पहिले जस्तै राख्न सक्छन् । यसले उनीहरूको डिप्रेसन मात्र होइन, उनीहरूको स्मरणशक्ति, ध्यान केन्द्रित गर्ने क्षमता, चिन्ता र जीवनको गुणस्तर समेत राम्रो भयो ।’

यो प्रविधि गम्भीर डिप्रेसन बाट पीडित व्यक्तिहरूको लागि ठूलो आशा हो । किनकी यो विश्वव्यापी रूपमा अपाङ्गता को प्रमुख कारण हो र १५ देखि ४९ वर्ष का मानिसहरूमा आत्महत्याको सबै भन्दा प्रमुख कारण पनि हो ।